© copyright Andrzej Olas (andrzej.f.olas@gmail.com)
(poprzednie odcinki książki znajdziesz w postach Nr 151-161)
Obyś miał ciekawą młodość, odc. 12.
(poprzednie odcinki książki znajdziesz w postach Nr 151-161)
Niekiedy elegancko usadowiony w określonym roku epizod okazuje się być powiązany z wydarzeniami zachodzącymi w przyszłości, często już w wieku dwudziestym pierwszym. Akapit opisujący takie przyszłe wydarzenia poprzedzam symbolem XX1.
Wszystkie postacie jak i opisywane wydarzenia są produktem wyobraźni autora. Jakiekolwiek podobieństwo do rzeczywistych osób jest wyłącznie przypadkowe, wydarzenia opisane w książce nie są opisem rzeczywistych wydarzeń.
- Nam
potrzeba schodów tylko do naszego piętra – rzekł pan Sadziński z drugiego
piętra – wyższe piętra mnie nie obchodzą i za schody wyżej nie zapłacę.
- I tu się pan
myli – powiedziała Mama spoglądając na siedzącego obok inżyniera – bez mojego
podpisu i zaliczki pan inżynier roboty nie zacznie.
- Bo mi się nie
opłaci – rzekł inżynier.
- Płacimy po równo
– powiedziała Mama.
- Zaraz, zaraz –
wtrąciłem wskazując na rysunek schodów – na piątym piętrze nie potrzeba tak
grubych bali. Mogą być cieńsze, czyli tańsze. Na przykład czternaście na
czternaście. My zapłacimy mniej.
- Za mniej to ja
panu zbuduję schody z tektury – inżynier wskazał na leżącą na stole umowę - podpisujmy.
No cóż – wprawdzie
byłem już na czwartym roku studiów inżynierskich i właśnie zabierałem się za
projekt skrzydła samolotu Łoś, naszego samolotu bombowego z kampanii wrześniowej, i mimo że schody wyglądały zupełnie inaczej niż
skrzydło to mogłem mieć co do ich konstrukcji swoje zdanie. Ale… ale tu chodziło
o coś zupełnie innego – o gotówkę, o żywe pieniądze, a schody kamienicy na
Dobrej finansowała ze swoich skromnych zasobów mama i miałem tu niewiele do
powiedzenia.
Mama spojrzała na
pana Sadzińskiego i powiedziała:
- Panie Sadziński.
Ta zrujnowana kamienica przeszła oblężenie Warszawy, okupację, powstanie, dekret
Bieruta, kartki na wszystko, kwaterunek, wymianę pieniędzy, budowę
Pałacu Kultury, śmierć Bieruta i przyjście Gomułki. Czas, żeby ją doprowadzić do porządku. Niechżeż
pan się nie wygłupia. Jest pan wojskowym a w wojsku porządek to rzecz
najważniejsza.
- Byłem kapitanem.
Zdobywałem Berlin. Ale z mojej emerytury nie starcza – powiedział pan
Sadziński.
- No dobrze –
rzekł inżynier – opuszczę państwu dwieście złotych od piętra. Z szacunku dla
weterana.
Chciałem
powiedzieć, że to nie wiele. Tylko jakieś trzy procent. Otworzyłem usta, ale
nie zdążyłem:
- Czterysta - powiedziała
mama.
- Trzysta.
Pan Sadziński zastanawiał
się. Po chwili kiwnął głową. Mama sięgnęła po pieniądze.
* * *
Pięciopiętrowe
schody i podesty z drewna podtrzymywane były sześcioma pionowymi balami. Bale
były solidne, zbudowane z dwumetrowych, łączonych klamrami odcinków o przekroju
dwadzieścia dwa na czternaście centymetrów. Na cokolwiek więcej pieniędzy nie
starczyło. Klatce brakło ścian, podesty od pustki na zewnątrz ograniczały
przybite na wysokości pasa pojedyńcze deski; zimą powyżej nieosłoniętego przez
sąsiednią kamienicę trzeciego piętra hulał na schodach wiatr i śnieg. W miesiąc
po moim wprowadzeniu się na Dobrą owczarek Adama tylko przez ostre hamowanie
tylnymi łapami uniknął wycieczki w kończącą się asfaltem podwórza pustkę.
- Co to za
owczarek podhalański co nie wie, jak się zachowywać na śniegu i lodzie.
Przecież na Podhalu pełno tego – powiedziałem wtedy Adamowi.
Nie mogłem tego powiedzieć Agacie, dziewczynie urodzonej w pełnej słońca Zielonej Górze. Agata, studentka medycyny a zarazem amatorka plastyczka była jedną z pilniejszych słuchaczek moich opowieści o Stukasie, bombie, odłamkach i skrytce ruchu oporu. Pewnego wieczoru przyniosła mi własnoręcznie namalowaną temperą scenę ataku Stukasa na dom na Dobrej. Wychodząc na oblodzonym podeście skręciła kostkę tak boleśnie, że powrót do jej akademika okazał się niemożliwy. Okazałem się dżentelmenem, wyciągnąłem z szafy dmuchany materac i koc, a Agacie odstąpiłem moje łóżko. Niestety, po trzech dniach, kiedy kostka wciąż jeszcze była bolesna i spuchnięta, materac stracił szczelność i przez następny tydzień przyszło nam z Agatą dzielić się łóżkiem; jak się okazało, stało się to ku obopólnemu zadowoleniu. Młodość ma swoje prawa.
A wracając do swojego akademika Agata wskazała
na wiszącą na ścianie pokoju fotografię skrzydła samolotu Łoś i obiecała, że
niedługo namaluje dla mnie temperę przedstawiającą ten samolot atakujący
niemiecką kolumnę pancerną:
- Muszę tylko, żeby było autentycznie, znaleźć
jakąś ilustrację niemieckich czołgów. Ale zapamiętaj - nogi już tu u ciebie nie
skręcę.
Po chwili dodała: Zostawiam cię abyś dalej myślał o tej innej, tej z przeszłości.
Po chwili dodała: Zostawiam cię abyś dalej myślał o tej innej, tej z przeszłości.
I tak zostaliśmy z Agatą przyjaciółmi, ale
tylko przyjaciółmi. Często wpadała do mnie na herbatę – nie wiadomo dlaczego akurat
w sklepie na Smolnej łatwiej niż gdzieindziej było dostać jej ulubioną herbatę -
Yunan. Często, żyjąc przecież w gospodarce planowanej centralnie, dziwiliśmy
się nierówno rozłożonej dystrybucji herbat w skali kraju.
* * *
- To będzie pana
rajzbret – życzę powodzenia z pana skrzydłem - rzekł asystent opiekujący się moim
projektem wskazując deskę kreślarską stojącą obok jednego z filarków
wspierających sufit hali. Hala – duża kreślarnia mieszcząca czterdzieści
rajzbretów była dostępna tylko dla studentów wyższych lat wykonujących prace
przejściowe i dyplomowe.
- Coś mi się
przypomniało – powiedziałem patrząc na powieszony wysoko nad wejściem do hali
topór z pomalowanej na stalowo tektury.
- Chodzi panu o
topór? On już tu był, kiedy ja robiłem dyplom – pięć lat temu. On tu wisi od
zawsze – powiedział asystent.
- Tak. Mówiliśmy o
nim, kiedy byłem na pierwszym roku.
* * *
Przypomniałem
sobie ten deszczowy środowy ranek, kiedy maszerowaliśmy czwórkami na pole
mokotowskie i kiedy kolega Janusz powiedział, że na ostatnim piętrze naszego
gmachu, nad wejściem do dużej kreślarni, wisi wykonany z pomalowanej na stalowo
tektury topór. A na toporze wypisane są trzy słowa w obcym języku – tu kolega
Janusz zastanowił się – pisze tam „Laciate ogni speranza”.
- No i co? –
zapytałem ocierając kroplę deszczu, która spadła z daszka rogatywki na mój nos.
- Dowiedziałem
się, że jest to cytat z napisanej przez jakiegoś Dantego książki „Boska
komedia”. Boska komedia na naszej Politechnice. „Boska”. Tak nie może być na
naszej uczelni.
Już
miałem wspomnieć nieszczęśliwą miłość Dantego - Beatrycze i jego pisane dla
niej sonety, ale uprzedził mnie Adam:
- Mówiłeś, że
jesteś w Komisji Kultury ZMP? – Zapytał Janusza.
- Tak.
- To posłuchaj ciulu. To
nie jest laciate czy łaciate, to nie jest o cielętach czy o krowach, to jest lanciate,
a te słowa znaczą „porzućcie wszelką nadzieję[1]”.
A „Boska komedia” to jest kanon kultury, z której my się wywodzimy. A jeśli
idzie o ciebie, taki analfabeta jak ty nie powinien siedzieć w jakiejkolwiek
komisji z kulturą w nazwie.
Do ulubionej transzei
kapitana Drozda dochodziliśmy w milczeniu. Przed wejściem na pole minęliśmy
młodą dziewczynę z parasolką chroniącą się przed deszczem. Była podobna do
Basi, jedynej dziewczyny w naszej grupie i to spowodowało, że znów pomyślałem o
Beatrycze, a potem, o tym, że może wstępując na Politechnikę popełniłem gruby błąd – bo
wśród ponad setki przyjętych na pierwszy rok naszego wydziału było tylko pięć
dziewczyn.
Czyli że Dantemu zakochać się było łatwiej. A przecież gdybym na przykład zatrudnił się w Państwowym Ośrodku Maszynowym, to samych traktorzystek, usilnie zachęcanych do zawodu przez wiszące wszędzie plakaty znalazłbym tam więcej; a przecież były jeszcze dziewczyny obsługujące automatyczne dojarki. Akurat, kiedy zastanawiałem się jak to byłoby w Państwowym Gospodarstwie Rolnym, moje rozmyślania przerwała komenda kapitana Drozda:
Czyli że Dantemu zakochać się było łatwiej. A przecież gdybym na przykład zatrudnił się w Państwowym Ośrodku Maszynowym, to samych traktorzystek, usilnie zachęcanych do zawodu przez wiszące wszędzie plakaty znalazłbym tam więcej; a przecież były jeszcze dziewczyny obsługujące automatyczne dojarki. Akurat, kiedy zastanawiałem się jak to byłoby w Państwowym Gospodarstwie Rolnym, moje rozmyślania przerwała komenda kapitana Drozda:
- Kompania! Stój.
Zatrzymaliśmy się.
- Wróg – powiedział patrząc na Adama kolega Janusz.
* * *
XX1. - Minęło nieco lat. Był rok 1970.
Ktoś tam tłucze się na schodach - powiedziała Agata. Malwina potwierdziła kiwnięciem głowy.
Ktoś tam tłucze się na schodach - powiedziała Agata. Malwina potwierdziła kiwnięciem głowy.
- Zobaczę – odstawiłem
na stół szklankę herbaty Yunan i podniosłem się z krzesła.
- A ty zaczekaj –
zwróciłem się do Adama – zaraz ci powiem co myślę o twoim mądrzeniu się.
Bo Adamowi znów, tak
jak kiedyś zebrało się na krytykę mojej osoby. Tym razem stwierdził, że dokonując życiowych wyborów
mierzę za nisko. Użył nawet całkiem nośnej metafory – patrząc na mnie oskarżająco
powiedział, że tam, gdzie powinienem wspinać się na wierzchołek, ja rozbijam obóz
gdzieś poniżej.
- Nie jesteś gorszy, wierzchołek jest w twoim zasięgu.
A ty marnujesz się w tym przedsiębiorstewku na Gocławiu. Kierownik wydziału,
też mi coś – mówił.
Hałas na schodach przeszkodził mi w przekazaniu mu, że zawsze byłem i wciąż pozostaję leniwym optymistą (no prawie zawsze), że lubiłem i lubię dziewczyny z kwiatami wpiętymi we włosy.
Otworzyłem drzwi i wyjrzałem na zewnątrz. Na drewnianym
podeście klęczała z głową opartą na desce szalunku ciemna sylwetka mężczyzny.
- Adam. Chodź pomóż.
Razem z Adamem podnieśliśmy mężczyznę.
- Ależ to Władek Czarnul. Nasz
geniusz. Pijany w trupa. Zarzygany.
- Co on bełkocze? –
Zapytałem.
Adam przysłuchał
się:
- Powtarza: Lasciate
ogni speranza.
- Czekaj no. Tu
leży topór, ten tekturowy topór z naszej kreślarni. Przyniósł go ze sobą.
* * *
Dziesięć minut później Władek, prawie doprowadzony do porządku, popatrzał
na nas i rzekł:
- Mam wybór. Nikt mi go nie odbierze. Nawet Gomułka. Wybieram wolność. Tahiti.
Albo Andora.
Po chwili dodał:
- Wolę Andorę. Łatwiej dojechać, bo bliżej. Będę szedł, przejdę przez
wszystkie posterunki.
- A twoja habilitacja? Twoje trzy lata pracy?
- Już po habilitacji. Nie będzie, bo zamknęli. Lasciate ogni speranza. Porzućcie wszelką nadzieję.
- Co zamknęli?
- Wszystko. Albo
Ruscy kazali zamknąć albo tylko Gomułka[2].
Zamknęli kształcenie w specjalnościach lotniczych, usuwają odniesienie do Lotnictwa
w nazwie Wydziału. Koniec z moją habilitacją. Zaraz zamkną fabryki. Nie wolno będzie patrzeć w niebo.
Władek wstał, zachybotał się i powiedział:
- Oddajcie mi mój
topór. Wezmę go do ręki, pójdę na Komitet Centralny, rozsiekam wszystkich a
potem ucieknę do Andory.
- Władek – Agata podeszła
do niego, przytuliła jego głowę do swoich piersi – Władek, tak mi Cię żal. Chodź
odwiozę Cię do domu razem z twoim toporem. Prześpisz się.
- Dawajcie topór –
powiedział Władek.
Po wyjściu Agaty z
Władkiem siedzieliśmy przez chwilę w milczeniu.
- Patrzcie jak to
życie się toczy. Jakby Władek rozsiekał Komitet Centralny to mogłoby się
zdarzyć, że usiekłby też swojego kolegę z naszej czwórki ze Studium Wojskowego
- powiedziałem.
Adam kiwnął potakująco
głową, a Malwina spojrzała na mnie pytająco.
- Myślę o koledze
Januszu – rzekłem – mało co zaliczył, więc wyleciał ze studiów po pierwszym
roku. Ale to, że jest słaby intelektualnie nie przeszkadza temu, że jest silny
organizacyjnie; został więc etatowym działaczem młodzieżowym. I w tej to roli
wizytuje czasem Komitet Centralny.
- Można sprawić krowie narty i postawić na stoku, ale slalomu i tak krowa nie
ukończy – powiedział Adam.
- Myślę o czym innym – rzekła Malwina z rozmarzonym wyrazem twarzy – kryzysy
egzystencjalne często sprzyjają rozwojowi silnych uczuć takich jak na przykład miłość.
A Agata z Władkiem byliby tak piękną parą.
[1] Lasciate ogni speranza - Porzućcie wszelką nadzieję… (wy którzy tu
wchodzicie) – w Boskiej Komedii napis nad bramą piekła.
[2] Wydział Mechaniczny Energetyki i Lotnictwa powstał jesienią
1960 z połączenia Wydziału Mechaniczno-Konstrukcyjnego oraz Lotniczego. W roku
1970 w wyniku zamiarów władz centralnych o likwidacji przemysłu lotniczego w
Polsce, pomimo protestów władz uczelni i kręgów przemysłu lotniczego zabroniono
kształcenia w specjalnościach lotniczych, zmieniono nazwę na Wydział
Mechaniczny Energetyki Cieplnej (MEC) oraz zlikwidowano zakłady lotnicze
(Zakład Automatyki i Osprzętu Lotniczego oraz Zakład Samolotów i Śmigłowców). W
maju 1971 zarządzenie odwołano i Wydział powrócił do poprzedniej nazwy, a z
Zakładów Aerodynamiki, Samolotów i Śmigłowców i Osprzętu utworzono Instytut
Techniki Lotniczej i Hydrodynamiki. (dostęp 15.10.2018, https://pl.wikipedia.org/wiki/Wydzia%C5%82_Mechaniczny_Energetyki_i_Lotnictwa_Politechniki_Warszawskiej)
KONIEC
Z profesorem Targowskim napisaliśmy książkę. Już wyszła z druku wydana w Oficynie Wydawniczej Kucharski.Kup w księgarni internetowej - link tutaj, szukaj według tytułu lub nazwiska.A tak wygląda okładka książki - prawda że ładna? Oto co znajdziesz w książce:Są różne prawdy: jest prawda prozy, inna jest prawda reportażu, i inna dokumentu. A co się stanie, jeżeli spróbować skojarzenia dwóch prawd, jeżeli uzupełnić umiejscowioną w naszej polskiej rzeczywistości prozę komentarzem?I to właśnie czytelnikowi proponujemy; jesteśmy przekonani, że doręczając mu w jednej książce w taki sposób skomponowaną całość dajemy czytelnikowi coś więcej niż jej dwie, potraktowane osobno, części składowe; dajemy mu coś w rodzaju prawdy rozszerzonej.Spośród terminów jakich używa się, aby zdefiniować nasze ostatnie dziesięciolecia są takie jak globalizacja czy też czas przyspieszenia, czas zmiany. Te określenia brzmią dla nas Polaków szczególnie prawdziwie – na przestrzeni kilkudziesięciu lat przeszliśmy przez wojnę, rządy reżimu komunistycznego, erę Solidarności, czas Unii Europejskiej i włączenia się w gospodarkę globalną, wreszcie okres kwestionowania zasad demokratycznych.* * *A teraz o opowiadaniu które przeczytałeś. Jeśli tekst opowiadania podoba Ci się - zadbaj jak należy o miłość własną autora. Na samym dole tego postu znajdź słowo Reakcje i jeśli zechcesz kliknij na jedno z trzech okienek - czy to na "zabawne", czy też na "interesujące" albo "fajne".Możesz też dodać komentarz.Możesz też na Facebooku kliknąć na "Lubię to".Książka "Obyś miał ciekawą młodość", obecnie w przygotowaniu (potrwa to pewnie z rok), nie jest autobiografią autora, jej postacie i opisywane wydarzenia są produktem wyobraźni autora. Jakiekolwiek podobieństwo do rzeczywistych osób jest wyłącznie przypadkowe, wydarzenia opisane w książce nie są opisem rzeczywistych wydarzeń.Aby przeczytać inne opowiadania możesz użyć dwóch przycisków nawigacyjnych "Starszy post", "Nowszy post" znadujących się na samym dole postu.Za tydzień ciąg dalszy książki czyli kolejne opowiadanie (losy bohatera książki przedstawione są bowiem w formie autonomicznych opowiadań).Jest też strona Festynu Opowiadań: @Festyn.Opowiadan i możesz ją polubić.Numerem 101 Festynu Opowiadań rozpocząłem jego drugie wydanie - pierwsze wydanie Festynu uzyskało w ciągu niecałych dwóch lat ponad 26 tysięcy otwarć (teraz jest już ponad czterdzieści tysięcy). Numery 99 i 100 nie ukażą się.Opowiadania Festynu możesz otrzymywać mejlowo przez subskrypcję kolejnych numerów Festynu Opowiadań. Poprostu w okienku w prawym górnym rogu postu wpisz swój e-mail i kliknij "subscribe". Jest to chyba najwygodniejszy, nie zajmujący czasu sposób.Możesz też zrobić to samo na facebooku. Aby otrzymywać powiadomienia o każdym opowiadaniu wejdź na profil Andrzeja Olasa (uwaga - tego z Vero Beach a nie ze Szwecji) ustaw kursor nad opcją znajomi i wybierz opcję bliscy znajomi.Jeśli chcesz przeczytać inne opowiadaniu Festynu - wróć do góry, do początku opowiadania i spójrz na prawą stronę ekranu - tam dostrzeżesz Archiwum Bloga. Klikając na wyszczególnione miesiące uzyskasz dostęp do wszystkich dotąd opublikowanych opowiadań. Możesz też sobie opowiadanie wydrukować - naciśnij Print na dole ekranu.Znajdziesz mnie i te opowiadania także na Facebooku (Andrzej Olas). Najlepiej dołącz do grupy Festyn Opowiadań. Jest też strona Festynu Opowiadań: @Festyn.Opowiadan. Opowiadania festynu są też od niedawna na twitterze. Szukaj tam mnie: Andrzej Olas, jeśli chcesz możesz włączyć mnie do osób obserwowanych.Książka "Dom nad jeziorem Ontario" jest zbiorem kilkunastu opowiadań. Jest trudno dostępna - nakład zostal wyczerpany, ale spróbuj ją wyguglować i kupić przez internet.Książka "Jakże pięknie oni nami rządzili" jest dostępna na przykład w EMPIKU, a najłatwiej jest ją wyguglować i kupić na internecie.W USA książki prowadzi księgarnia Nowego Dziennika +1 201 355 7496 albo http://www.dziennik.com/store.Stowarzyszenie Dzieci Powstania Warszawskiego 1944 ma już swoją stronę internetową na Facebooku. Otwórz Facebook i wpisz: @dziecipowstaniawarszawskiego .